Blog

Σε μια ιστορική συνάντηση, πέντε φορείς της Κρήτης, δήμαρχοι, βουλευτές και πλήθος ενεργών πολιτών, συζήτησαν το Σάββατο 30 Μαρτίου το ενεργειακό ζήτημα της Κρήτης, σε μια εποχή όπου τα διακυβεύματα της μετάβασης από τα ορυκτά καύσιμα στις ανανεώσιμες πηγές είναι πολλά και καθοριστικά για το μέλλον των επόμενων γενεών.

Περιφέρεια Κρήτης, Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας – Τμήμα Ανατολικής Κρήτης που ήταν και ο οικοδεσπότης της εκδήλωσης, Εμπορικό & Βιομηχανικό Επιμελητήριο Ηρακλείου, Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, Παράρτημα Κρήτης και φυσικά η Μινώα Ενεργειακή Κοινότητα που εμπνεύστηκε και οργάνωσε αυτήν την πολύ σημαντική συνάντηση, άνοιξαν τη συζήτηση για το πως οι πολίτες της Κρήτης οραματίζονται την αξιοποίηση των ενεργειακών πηγών του νησιού, με γνώμονα την αειφορία, την προστασία του περιβάλλοντος και την ισότιμη συμμετοχή στην ανάπτυξη που αυτές μπορούν να δημιουργήσουν.

Είναι ευρέως αποδεκτό ότι η Κρήτη αποτελεί ένα πολύ ελκυστικό προορισμό όχι μόνο για το φυσικό της κάλλος και τα ποιοτικά προϊόντα που παράγει, αλλά και για τον ενεργειακό της πλούτο. Και είναι χρέος των Κρητικών να τον διαφυλάξουν και να τον αξιοποιήσουν με τρόπο δίκαιο, προς όφελος όλων.

Αυτό ήταν και το στίγμα της εναρκτήριας εισήγησης της κας Γιαλύτη, ειδικής συμβούλου του Περιφερειάρχη Κρήτης και μέλος του ΔΣ της Μινώα Ενεργειακής, που συντόνισε τη συζήτηση. Τόνισε δε ότι είναι η η πρώτη φορά που γίνεται μια τέτοια διευρυμένη εκδήλωση για την κατανομή του ηλεκτρικού χώρου στο νησί και μάλιστα έχει την υποστήριξη Επιμελητηρίων, Αυτοδιοίκησης και φορέων, κάτι που έχει ιδιαίτερη σημασία, για τη δίκαιη ενεργειακή μετάβαση σε μια οικονομία απαλλαγμένη από ορυκτά καύσιμα.

Ο Περιφερειάρχης κος Αρναουτάκης από την πλευρά του επισήμανε ότι “οι ΑΠΕ δεν αρκούν από μόνες τους. Χρειάζεται επανασχεδιασμός της αγοράς που θα λαμβάνει υπόψιν του την ενεργειακή δημοκρατία και δικαιοσύνη προς όφελος των ίδιων των πολιτών. Είμαστε πεπεισμένοι ότι ο δρόμος για την ενεργειακή μετάβαση, περνάει μέσα από το δίκαιο μοίρασμα του ενεργειακού χώρου στο νησί μας.” Για να καταλήξει λέγοντας “Σε κάθε περίπτωση, η ενεργειακή μετάβαση πρέπει να γίνει με την κοινωνία αρωγό, καθώς οτιδήποτε γίνεται χωρίς την κοινωνία είναι καταδικασμένο να αποτύχει. Οφείλει όμως σε αυτή την προσπάθεια να συμβάλει και η Διοίκηση. Είμαστε πεπεισμένοι ότι οι Ενεργειακές Κοινότητες, ως συλλογικές προσπάθειες υπέρ της κοινωνίας, πρέπει να έχουν ισχυρά κίνητρα, όπως προτεραιότητες αδειοδότησης, κρατική επιδότηση και εγγυοδοσία για χρηματοδότηση έργων εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού, και άλλα πλεονεκτήματα. ”

Ο κος Γιαννόπουλος, πρόεδρος της Μινώα Ενεργειακής αφού ευχαρίστησε την Περιφέρεια Κρήτης για το παράδειγμα που δίνει μέσα από τη συμμετοχή της στην Κοινότητα, και το ΤΕΕ για τις παρεμβάσεις του ως τεχνικός σύμβουλος του κράτους, ανέδειξε το πρόβλημα της ανεπάρκειας των ενεργειακών υποδομών που έχει οδηγήσει σε οριζόντιες περικοπές ενέργειας από έργα ΑΠΕ, ακόμα και σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Στη συνέχεια αναφέρθηκε σε μια σειρά στρεβλώσεων του θεσμικού πλαισίου που ισχύει για τις Ενεργειακές Κοινότητες, οι οποίες αντί να προστατεύονται καταστρατηγούνται, γεγονός που έχει οδηγήσει στη δημιουργία εικονικών κοινοτήτων σε ποσοστό έως και 95%. Επισήμανε τέλος την ανάγκη προτεραιοποίησης των διαδικασιών υλοποίησης έργων ΑΠΕ από Ενεργειακές Κοινότητες, έναντι των μεγάλων ιδιωτικών εταιρειών, οι οποίες τελικά καταλαμβάνουν εκατοντάδες φορές περισσότερο ηλεκτρικό χώρο από ότι τα συλλογικά σχήματα.

Ο κος Ταβερναράκης, Πρόεδρος του ΤΕΕ-ΤΑΚ, στην τοποθέτησή του, δήλωσε ότι οι στόχοι που έχουν τεθεί από την ΕΕ για το έτος 2050, ευνοούν την ανάπτυξη των ΑΠΕ, ωστόσο η έως τώρα διείσδυσή τους στο ενεργειακό μίγμα της χώρας μας, δεν φέρνει την ελάφρυνση του κόστους στους καταναλωτές. Την ίδια ώρα, η αδυναμία λήψης όρων σύνδεσης και η αναρχία στη χωροθέτηση έργων ΑΠΕ, εχουν τελικά οδηγήσει σε κάμψη την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στην Κρήτη. Στη συνέχεια κατέθεσε μια σειρά προτάσεων στις οποίες συμπεριλαμβάνονται η προτεραιοποίηση των Ενεργειακών Κοινοτήτων ευρείας βάσης, η επιτάχυνση των αδειοδοτήσεων, η ακύρωση των μεγάλων αιολικών πάρκων ιδιωτικών εταιρειών, η επιδότηση των ΟΤΑ για ανάπτυξη έργων ενεργειακού συμψηφισμού, η προώθηση έργων αντλιοταμίευσης και υδρογόνου και η αξιοποίηση της βιομάζας για την παραγωγή ενέργειας.

Ο κος Κεγκέρογλου, Δήμαρχος Μινώα Πεδιάδας, μίλησε για ισχυρά ιδιωτικά συμφέροντα που επιδιώκουν να έχουν τον ενεργειακό χώρο της Κρήτης, την ίδια στιγμή που στους πολίτες δίδεται το κοινωνικό τιμολόγιο ρεύματος. Μίλησε ακόμα για την ανάγκη τόσο οι δήμοι όσο και οι πολίτες να αποκτήσουν τη δυνατότητα παραγωγής ενέργειας ώστε να υπάρξει άμβλυνση των ανισοτήτων που χαρακτηρίζει την Ελληνική κοινωνία. Και τέλος, ζήτησε την αξιοποίηση της δύναμης της Περιφέρειας για την ανάσχεση υλοποίησης μεγάλων ενεργειακών έργων ιδιωτικών εταιρειών στην Κρήτη.

Ο Αντιπεριφερειάρχης Περιβάλλοντος κος Ξυλούρης από την πλευρά του στάθηκε στην ανάγκη ισχυρής και ολοκληρωμένης τεκμηρίωσης στις αποφάσεις που σχετίζονται με την υλοποίηση έργων ΑΠΕ από ιδιωτικές εταιρείες, ώστε να μην καταπέσουν αργότερα σε περίπτωση προσφυγών στη δικαιοσύνη. Τόνισε ακόμα την έμφαση που δίνει η Περιφέρεια στην αξιοποίηση του ενεργειακού χώρου προς όφελος των πολιτών της Κρήτης.

Αναφανδόν κατά της ανάπτυξης αιολικών πάρκων στα βουνά της Κρήτης από ιδιωτικές εταιρείες τάχθηκε ο Δήμαρχος Αρχανών – Αστερουσίων κος Κοκοσάλης, ο οποίος αναγνώρισε την ανάγκη συντονισμού Δήμων και Περιφέρειας για το θέμα αυτό.

Ο κος Αλιφιεράκης, Πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Ηρακλείου, εξέφρασε την επιθυμία των επιχειρήσεων να συμμετέχουν στην ενεργειακή μετάβαση, ενώ ο κος Κουτεντάκης, πρόεδρος της Ενεργειακής Κοινότητας που έχει δημιουργήσει το ΕΒΕΗ ανέδειξε τα προβλήματα που αντιμετώπισαν στην υλοποίηση του εγχειρήματός τους. Όπως είπε, παρά τις δυσκολίες, ο επιχειρηματικός κόσμος επιθυμεί να είναι μέρος της λύσης, δημιουργώντας προϊόντα και υπηρεσίες με χαμηλό ενεργειακό αποτύπωμα.

Την ανάγκη συμμετοχής του αγροτικού κόσμου στη συζήτηση για την ενεργειακή μετάβαση τόνισε η κα Δασκαλάκη, Πρόεδρος του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου. Τόνισε επίσης την ανάγκη ενημέρωσης και εκπαίδευσης των αγροτών, αλλά και επανασχεδιασμού των προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης με τρόπο που θα ευνοούν τις επενδύσεις του πρωτογενούς τομέα στις ΑΠΕ.

Μια πιο απαισιόδοξη άποψη κατέθεσε ο βουλευτής και επικεφαλής του τομέα ενέργειας του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ κος Παρασύρης. Σύμφωνα με τον κο Παρασύρη ο ενεργειακός χώρος της Κρήτης έχει ήδη καταληφθεί από δύο μόλις εταιρείες ιδιωτικών συμφερόντων, ύστερα από πολιτική απόφαση, προκειμένου να εκπληρωθούν οι φιλόδοξοι στόχοι του ΕΣΕΚ έως το 2030. Αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής ήταν να δοθεί στους πολίτες λιγότερο από το 3% της χωρητικότητας του δικτύου. Επιπλέον, το πρόγραμμα “Απόλλων” έτσι όπως σχεδιάζεται, δεν αφορά στη δημιουργία μιας κοινότητας παραγωγών, όπως θα έπρεπε, αλλά μιας κοινότητας καταναλωτών στην οποία Περιφέρεια, Δήμοι και ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, αντί να έχουν τη δική τους ενέργεια, θα την αγοράζουν υποτίθεται φθηνά, μέσω διμερών συμβάσεων από τους μεγάλους παραγωγούς. Κλείνοντας, ο κος Παρασύρης έκανε λόγο για μια πολύ μεγάλη αδικία που έχει συντελεστεί στο νησί της Κρήτης, η οποία δεν λύνεται πολιτικά αλλά με συνολική αντίδραση της κοινωνίας.

Τον κύκλο των ομιλητών έκλεισε ο κος Κατσαπρακάκης, Καθηγητής στο Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών του ΕΛΜΕΠΑ και ιδρυτικό μέλος της Μινώα Ενεργειακής. Στην τοποθέτησή του ο κος Κατσαπρακάκης επεσήμανε ότι η Κρήτη διαθέτει ένα από τα υψηλότερα και ποιοτικότερα δυναμικά αιολικής ενέργειας παγκοσμίως, ενώ σε ότι αφορά την ηλιακή ενέργεια μπορεί κάλλιστα να συγκριθεί με τις χώρες της Μέσης Ανατολής. Αυτό, σε συνδυασμό με την αξιοποίηση της άφθονης βιομάζας που διαθέτει το νησί, μπορεί να καταστήσει την παραγωγή καθαρής ενέργειας ως το σημαντικότερο προϊόν της Κρήτης. Στάθηκε ιδιαίτερα στις επιπτώσεις, όχι μόνο στο περιβάλλον αλλά και στον ίδιο τον άνθρωπο, των αιολικών έργων μεγάλης κλίμακας, που λόγω του μεγέθους τους δεν είναι δυνατό να ελεγχθούν. Τα έργα αυτά, τελικά επιβραδύνουν τη διείσδυση των ΑΠΕ, τόσο λόγω των σημαντικών κοινωνικών αντιδράσεων που προκαλούν όσο και του κορεσμού των ενεργειακών υποδομών, με αποτέλεσμα να μην υλοποιούνται ποτέ. Τόνισε δε, ότι αποτελούν τη μεγαλύτερη οικονομική και κοινωνική απειλή για τις επόμενες γενιές. Είπε ακόμα ότι, το επιστημονικό προσωπικό που διαθέτει η Κρήτη στα Πανεπιστήμια, στο Πολυτεχνείο και στο Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας, είναι σε θέση να υποδείξει τόσο το είδος όσο και τη θέση των έργων ΑΠΕ, που θα καταστήσουν το νησί μας ενεργειακά αυτόνομο. Έδειξε τη Μινώα Ενεργειακή ως παράδειγμα πραγματικά δίκαιης ενεργειακής μετάβασης και κάλεσε τους συμμετέχοντες στην εκδήλωση να αναλογιστούν το χρέος τους, θυμίζοντας τη ρήση του Θουκυδίδη “Ή ελεύθεροι θα είμαστε ή ήσυχοι. Και τα δύο μαζί δε γίνονται!”

Ακολούθησαν τοποθετήσεις πολιτών που κατά κοινή ομολογία ανέδειξαν την ανάγκη να επαναληφθούν παρόμοιες εκδηλώσεις στις έδρες των Δήμων, με συμμετοχή των πολιτών, ώστε να δυναμώσει η φωνή που αξιώνει τη διάθεση του ενεργειακού πλούτου του νησιού πρωτίστως στους κατοίκους του.

Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με την ανάγνωση κοινού κειμένου που σταχυολογεί τις αποφάσεις και τα αιτήματα των φορέων και των ενεργών πολιτών της Κρήτης στο κρίσιμο θέμα της ενεργειακής μετάβασης και της κατανομής του ενεργειακού χώρου του νησιού. Το κείμενο των συμπερασμάτων είναι διαθέσιμο εδώ ενώ το σχετικό Δελτίο Τύπου είναι διαθέσιμο εδώ

Να σημειωθεί ότι η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του χρηματοδοτούμενου από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Horizon 2020 έργου WENDY της Μινώα Ενεργειακής Κοινότητας.