Το έργο αυτό αποτελεί μια πρωτοβουλία πέντε εταίρων, των Energy Cities (Γαλλία), Electra (Ελλάδα), ZEZ (Κροατία), Cooperativa de Energie (Ρουμανία) και REScoop.eu (Βέλγιο), με στόχο την ενεργοποίηση περιφερειών και τοπικών αρχών να επιτύχουν τις στρατηγικές βιωσιμότητας και τα ενεργειακά τους πλάνα, δημιουργώντας συνεργασίες και αναπτύσσοντας έργα κοινοτικής ενέργειας. Τρεις περιοχές της Ευρώπης θα αποτελέσουν τους πρώτους πιλότους του έργου: η Κρήτη στην Ελλάδα, το Ζάγκρεμπ στην Κροατία και η Μπιστρίτσα στη Ρουμανία, ενώ προβλέπεται η εφαρμογή των αποτελεσμάτων του και σε άλλες περιοχές της Βουλγαρίας, Ρουμανίας, Κύπρου και Ιταλίας.

Πιο συγκεκριμένα, το έργο στοχεύει:

  1. Να βοηθήσει τοπικές και περιφερειακές αρχές, πολίτες και λοιπούς ενδιαφερόμενους να συνεργαστούν για την ανάπτυξη νέων συνεργασιών και την επίτευξη κοινοτικών στόχων καθαρής ενέργειας.
  2. Να ξεκλειδώσει και να αξιοποιήσει υπάρχουσες και νέες πηγές χρηματοδότησης για τη δημιουργία κοινοτικών ενεργειακών πρωτοβουλιών.
  3. Να απλοποιήσει το ρυθμιστικό πλαίσιο και να μειώσει τους παράγοντες που εμποδίζουν την ανάπτυξη της κοινοτικής ενέργειας στους δήμους, προσαρμόζοντας την τοπική πολιτική όπου είναι δυνατόν.
  4. Να δώσει κίνητρα για την ευρύτερη συμμετοχή των πολιτών σε ενεργειακές κοινότητες, μέσω της ανάπτυξης ενός προγράμματος κατάρτισης και βράβευσης πρωτοβουλιών «φιλικών προς την κοινοτική ενέργεια». Η διασφάλιση της ισότιμης συμμετοχής των πολιτών και η ενσωμάτωση της ενεργειακής δικαιοσύνης σε όλες τις ενεργειακές πρωτοβουλίες, είναι θεμελιώδεις έννοιες για το έργο.

Με την ίδρυση ενεργειακών κοινοτήτων και την αμοιβαία συνεργασία, οι πολίτες συμμετέχουν στην ενεργειακή μετάβαση και ενθαρρύνουν τις τοπικές αρχές να εργαστούν σύμφωνα με τα τοπικά ενεργειακά και κλιματικά τους σχέδια.

Το LIFE LOOP θα επικεντρωθεί στην κοινοτική ηλιακή παραγωγή και την ενεργειακή απόδοση, ενώ θα διερευνήσει ευκαιρίες για την αιολική ενέργεια, τη βιομάζα και τις καθαρές μεταφορές.

Η πρωτοβουλία “Καθαρή Ενέργεια για τα Νησιά της ΕΕ” (Clean Energy for EU Islands) δημιουργήθηκε το 2017 και παρέχει ένα μακροπρόθεσμο πλαίσιο που βοηθάει νησιά της ΕΕ να δημιουργήσουν τις δικές τους βιώσιμες υποδομές ενέργειας χαμηλού κόστους.

Πιο συγκεκριμένα, στόχοι της πρωτοβουλίας είναι:

  1. Η μείωση του ενεργειακού κόστους και η σημαντική αύξηση της παραγωγής ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
  2. Η κατασκευή εγκαταστάσεων αποθήκευσης ενέργειας και συστημάτων ανταπόκρισης στη ζήτηση, χρησιμοποιώντας τις τελευταίες τεχνολογίες.
  3. Η ενεργειακή ασφάλεια των νησιών, ώστε να εξαρτώνται λιγότερο από τις εισαγωγές.
  4. Η βελτίωση της ποιότητας του αέρα, η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου καθώς και των επιπτώσεων στο φυσικό περιβάλλον των νησιών.
  5. Η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και επιχειρηματικών ευκαιριών, ενισχύοντας την οικονομική αυτάρκεια των νησιών.

Στην πρωτοβουλία συμμετέχουν 14 χώρες τις Ευρωπαϊκής Ένωσης με μεγάλους νησιωτικούς πληθυσμούς: Κροατία, Κύπρος, Δανία, Εσθονία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ιρλανδία, Ιταλία, Μάλτα, Πορτογαλία, Ισπανία και Σουηδία.

Η Μινώα Ενεργειακή, έχει αναλάβει τη σύνταξη τεχνικής έκθεσης για την αξιοποίηση της βιομάζας στην Κρήτη, μέσω σταθμών συμπαραγωγής και ανάπτυξης δικτύων τηλεθέρμανσης.

Η περιοχή της Άρβης βρίσκεται στη νότια ακτή της Κρήτης, στο ανατολικό τμήμα του Νομού Ηρακλείου. Χαρακτηρίζεται από το ζεστό της κλίμα, κυρίως επειδή περιβάλλεται από ψηλά βουνά, από τα βόρεια, που λειτουργούν ως ανεμοθραύστες, ενάντια στους ψυχρούς ή δροσερούς βόρειους ανέμους. Σε συνδυασμό με την παραθαλάσσια θέση της, δημιουργούν μια αντιανεμική κοιλάδα, με νότιο προσανατολισμό. Λόγω του θερμού τοπικού κλίματος, η Άρβη είναι μια από τις κύριες γεωργικές περιοχές της Κρήτης, με χιλιάδες στρέμματα καλυμμένα με θερμοκήπια που παραμένουν παραγωγικά ακόμη και το χειμώνα. Ο οικισμός της, έχει σημαντικές ανάγκες ψύξης εσωτερικών χώρων, ακόμη και για 9 μήνες το χρόνο. Οι εκτεταμένες αγροτικές δραστηριότητες, είναι η αιτία για τους 400 μόνιμους κατοίκους του, παρά τη σχετικά, απομονωμένη θέση του.

Η γειτνίαση του οικισμού με τον αιγιαλό δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την εγκατάσταση μονάδας γεωεναλλαγής ανοικτού βρόχου και υδραυλικού δικτύου περιφερειακής ψύξης. Η απορριπτόμενη θερμότητα από τον κλιματιζόμενο εσωτερικό χώρο κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή ζεστού νερού, μέσω αποκεντρωμένων συστημάτων ανάκτησης θερμότητας. Ο ίδιος γεωεναλλάκτης μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την κάλυψη των αναγκών θέρμανσης του οικισμού, κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Η προτεινόμενη λύση, θα οδηγήσει σε μείωση κατά 40-50% της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, των συμμετεχόντων στο έργο, για θέρμανση και ψύξη εσωτερικών χώρων, σε σύγκριση με τα συστήματα που χρησιμοποιούνται σήμερα.

Επιπλέον, το άφθονο διαθέσιμο ηλιακό δυναμικό, μπορεί να αξιοποιηθεί στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με φωτοβολταϊκά, για τον συμψηφισμό της ενέργειας που καταναλώνουν οι χρήστες. Η έκπτωση που θα δουν στους λογαριασμούς ρεύματος οι συμμετέχοντες στο έργο, θα είναι της τάξης του 70%, σε σχέση με την τρέχουσα κατάσταση.

Η Κρήτη είναι το πέμπτο μεγαλύτερο νησί της Μεσογείου, τόσο από άποψη έκτασης όσο και από άποψη πληθυσμού. Δεδομένης της έντονης μορφολογίας της, αποτελεί ένα μωσαϊκό διακριτών γεωγραφικών ενοτήτων, με σημαντικά διαφορετικές κλιματικές συνθήκες και, κατά συνέπεια, ενεργειακές ανάγκες. Ταυτόχρονα, συνδυάζει υψηλό αιολικό δυναμικό, ιδιαίτερα στις κορυφογραμμές των βουνών της, και υψηλή ηλιακή ακτινοβολία, όπως συνήθως συμβαίνει σε όλα τα νησιά του Αιγαίου.

Χάρη στο μεγάλο της μέγεθος, διαθέτει επίσης σημαντικά υψηλούς πόρους βιομάζας, που προέρχονται τόσο από την αγροτοκτηνοτροφική δραστηριότητα όσο και από τα αστικά οργανικά απόβλητα. Έχει υπολογιστεί, ότι με την εκμετάλλευση αυτών των πόρων βιομάζας, μπορεί να παραχθεί ετήσια θερμότητα 2,4 φορές υψηλότερη, από εκείνη που προέρχεται από το πετρέλαιο, για τη θέρμανση εσωτερικού χώρου στην Κρήτη, σε ετήσια βάση.

Παράλληλα, η γειτνίαση όλων των παραθαλάσσιων οικισμών με τη θάλασσα, όπου και το κύριο μέρος των τουριστικών δραστηριοτήτων, απαιτεί αυξημένες ενεργειακές ανάγκες, γεγονός που δημιουργεί ευνοϊκές συνθήκες για την εγκατάσταση μονάδων γεωεναλλαγής ανοιχτού βρόχου, ειδικά για την ψύξη των εσωτερικών χώρων.

Έτσι, η αποτελεσματική και ορθολογική ενεργειακή μετάβαση στην Κρήτη, με στόχο την πλήρη ενεργειακή της ανεξαρτησία, θα πρέπει να βασίζεται στην ανάπτυξη ενός συμπλέγματος ενεργειακών έργων, που θα ανήκουν στις τοπικές κοινωνίες (κοινοτική ενέργεια) και θα αξιοποιούν πολλαπλές πηγές ανανεώσιμης ενέργειας (ηλιακή και αιολική ενέργεια, γεωθερμία, βιομάζα, βιοαέριο, υδρογόνο)

Δεδομένου του μεγέθους της, των υψηλών απαιτήσεων σε ενέργεια και των διαφορετικών κλιματολογικών συνθηκών που επικρατούν σε παράκτιες, ορεινές και πεδινές περιοχές, η Κρήτη, χαρακτηρίζεται ως ιδανικό πεδίο για την υλοποίηση καινοτόμων πρωτοβουλιών ενεργειακής μετάβασης, όπως είναι η Κοιλάδα Ανανεώσιμης Ενέργειας (Renewable Energy Valley) που πρόκειται να αναπτυχθεί στο πλαίσιο του έργου “Crete Valley”.

Στόχος του έργου είναι η αύξηση της παραγωγής πράσινης ενέργειας, η διαφοροποίηση του ενεργειακού εφοδιασμού και η μείωση της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα, συμβάλλοντας έτσι στην πράσινη μετάβαση του νησιού. Η ενεργειακή κοιλάδα που θα αναπτυχθεί στο “Crete Valley”, μπορεί να θεωρηθεί ως ένα αποκεντρωμένο σύστημα έργων αξιοποίησης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, που θα βοηθήσει την Κρήτη να επιτύχει υψηλότερη ενεργειακή αυτονομία, ασφαλέστερο εφοδιασμό και χαμηλότερο ενεργειακό κόστος.

Πέρα από τα βασικά έργα παραγωγής και εξοικονόμησης ενέργειας, η Κρητική Κοιλάδα Ανανεώσιμης Ενέργειας θα ενσωματώσει απρόσκοπτα καινοτόμα συστήματα Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών, ανοιχτές ψηφιακές λύσεις, διαδικασίες κοινωνικής καινοτομίας και ισχυρά επιχειρηματικά μοντέλα.

Ένα βασικό χαρακτηριστικό του έργου, είναι η έμφαση που δίνει στη συμμετοχή του τοπικού πληθυσμού. Το έργο θεωρεί ότι οι τοπικές κοινωνίες θα πρέπει να συμμετέχουν ενεργά σε έργα ενεργειακής μετάβασης, ως ένας τρόπος για την επίτευξη τόσο της ενεργειακής ανεξαρτησίας όσο και της ενεργειακής δημοκρατίας.

Στην κοινοπραξία του έργου συμμετέχουν 41 εταίροι από όλη την Ευρώπη, με συντονιστή το Ινστιτούτο Επικοινωνιών & Συστημάτων Υπολογιστών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ICCS). Η Μινώα Ενεργειακή, ως βασικός ωφελούμενος του έργου, συμμετέχει στην υλοποίηση τεσσάρων κοινοτικών ενεργειακών εργαστηρίων, που βρίσκονται σε ισάριθμες τοποθεσίες στην Κρήτη: στην Άρβη, στο Οροπέδιο Λασιθίου, στο Αρκαλοχώρι και στον Αθερινόλακκο. Σε κάθε περιοχή αξιοποιείται διαφορετικό μείγμα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ηλιακή, αιολική, γεωθερμία, βιομάζα, βιοαέριο/βιομεθάνιο και υδρογόνο), ανάλογα με τις ειδικές γεωγραφικές και κλιματικές συνθήκες καθεμιάς, για την κάλυψη των ετήσιων αναγκών σε ενέργεια. Οι τοπικές κοινότητες που θα ωφεληθούν από την παραγωγή και την αποθήκευση της παραγόμενης ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας, θα περιλαμβάνουν περίπου 150 εμπορικές και βιομηχανικές υποδομές και 175 νοικοκυριά.

Τα έργα στο Αρκαλοχώρι

Ο Δήμος Μινώα Πεδιάδας είναι ένας πεδινός – ημιορεινός δήμος που βρίσκεται στο κέντρο του Νομού Ηρακλείου. Είναι μια από τις σημαντικότερες αγροτοαστικές περιοχές της Κρήτης, με πολλές οικονομικές, κοινωνικές και πολιτιστικές δραστηριότητες. Το Αρκαλοχώρι είναι το κύριο αστικό κέντρο του δήμου, με πληθυσμό 5.000 μόνιμους κατοίκους. Η πόλη διαθέτει όλες τις σύγχρονες, δημόσιες και […]

Τα έργα στο Οροπέδιο Λασιθίου

Το Οροπέδιο Λασιθίου είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά τοπόσημα της Κρήτης, δημοφιλές σε όλη τη χώρα, με σημαντική ιστορική, αγροτική, οικονομική, κλιματική και λαογραφική σημασία. Βρίσκεται στην ηπειρωτική χώρα του Νομού Λασιθίου, στη μέση της οροσειράς Δίκτη, με υψόμετρο μεγαλύτερο των 800 μέτρων. Λόγω της ορεινής της θέσης, η περιοχή χαρακτηρίζεται από ψυχρό κλίμα, […]

Τα έργα στην Άρβη

Η περιοχή της Άρβης βρίσκεται στη νότια ακτή της Κρήτης, στο ανατολικό τμήμα του Νομού Ηρακλείου. Χαρακτηρίζεται από το ζεστό της κλίμα, κυρίως επειδή περιβάλλεται από ψηλά βουνά, από τα βόρεια, που λειτουργούν ως ανεμοθραύστες, ενάντια στους ψυχρούς ή δροσερούς βόρειους ανέμους. Σε συνδυασμό με την παραθαλάσσια θέση της, δημιουργούν μια αντιανεμική κοιλάδα, με νότιο […]

Τα έργα στον Αθερινόλακκο

Στον Αθερινόλακκο, η κοιλάδα πράσινου υδρογόνου που αναπτύσσεται από την εταιρία EUNICE, θα έχει τη δυνατότητα παραγωγής 300-500 τόνων υδρογόνου ετησίως, αξιοποιώντας ηλεκτρική ενέργεια από κοντινό φωτοβολταϊκό σταθμό αποκλειστικής χρήσης. Το παραγόμενο υδρογόνο θα αυξήσει τη διαθέσιμη ενέργεια και θα καλύψει την αυξημένη ενεργειακή ζήτηση του νησιού κατά τη θερινή περίοδο. Η περίσσεια ενέργειας, θα […]

Το Οροπέδιο Λασιθίου είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά τοπόσημα της Κρήτης, δημοφιλές σε όλη τη χώρα, με σημαντική ιστορική, αγροτική, οικονομική, κλιματική και λαογραφική σημασία. Βρίσκεται στην ηπειρωτική χώρα του Νομού Λασιθίου, στη μέση της οροσειράς Δίκτη, με υψόμετρο μεγαλύτερο των 800 μέτρων. Λόγω της ορεινής της θέσης, η περιοχή χαρακτηρίζεται από ψυχρό κλίμα, με τη θέρμανση των εσωτερικών χώρων να απαιτείται για 9 μήνες το χρόνο. Κάθε χρόνο, για μια περίοδο που μπορεί να διαρκέσει έως και μερικές εβδομάδες, το Οροπέδιο καλύπτεται πλήρως από χιόνι. Σήμερα φιλοξενεί περίπου 2.400 μόνιμους κατοίκους, που ασχολούνται με τη γεωργία, την κτηνοτροφία και τον τουρισμό. Η κύρια ενεργειακή ανάγκη της περιοχής είναι η θέρμανση των εσωτερικών χώρων.

Δεδομένων των υφιστάμενων γεωργικών και κτηνοτροφικών δραστηριοτήτων, έχει προβλεφθεί η εγκατάσταση μονάδας παραγωγής βιοαερίου. Θα διαθέτει χώρο υποδοχής υγρών και στερεών οργανικών αποβλήτων, σταθμούς τροφοδοσίας, πρωτεύων και δευτερεύων χωνευτήριο και αποθήκη βιοαερίου. Στα οργανικά απόβλητα που μπορούν να αξιοποιηθούν συγκαταλέγονται τα μαγειρικά λίπη, τα απόβλητα από αρτοποιεία, η κοπριά από την εκτροφή ζώων, ο ορός γάλακτος, το τριφύλλι και οι λοιπές ζωοτροφές. Το βιοαέριο που θα παράγεται από αυτά, θα τροφοδοτεί ένα σύστημα συμπαραγωγής θερμικής και ηλεκτρικής ενέργειας. Η τιμή της παρεχόμενης θερμότητας για τους συμμετέχοντες στο έργο, θα διαμορφωθεί έτσι ώστε να διασφαλίζεται η ετήσια λειτουργία και συντήρηση της μονάδας. Σε κάθε περίπτωση, το κόστος θέρμανσης των συμμετεχόντων θα είναι τουλάχιστον 50% μειωμένο, σε σχέση με τα τωρινά συστήματα θέρμανσης που χρησιμοποιούν πετρέλαιο.

Επιπλέον, 50 μικροί ηλεκτρικοί ανεμόμυλοι, ονομαστικής ισχύος 3 kW, στα πρότυπα του παραδοσιακού ανεμόμυλου, που αποτελεί το σήμα κατατεθέν του Λασιθίου, θα εγκατασταθούν για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Αξίζει να σημειωθεί ότι η σύγχρονη αυτή εκδοχή του παραδοσιακού ανεμόμυλου, προσαρμοσμένη για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, αποτελεί μια καινοτομία του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου, με το σχεδιασμό, την κατασκευή και τη συντήρησή τους να υποστηρίζεται από ντόπιους επιστήμονες και μηχανικούς, γεγονός που προσδίδει προστιθέμενη αξία στο έργο. Η παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια από τους ηλεκτρικούς ανεμόμυλους θα συμψηφίζεται με εκείνη που καταναλώνεται από τους συμμετέχοντες, με τη μείωση των λογαριασμών ρεύματος να φτάνει το 70%, όπως ακριβώς και στην περίπτωση της Άρβης.

Ο Δήμος Μινώα Πεδιάδας είναι ένας πεδινός – ημιορεινός δήμος που βρίσκεται στο κέντρο του Νομού Ηρακλείου. Είναι μια από τις σημαντικότερες αγροτοαστικές περιοχές της Κρήτης, με πολλές οικονομικές, κοινωνικές και πολιτιστικές δραστηριότητες. Το Αρκαλοχώρι είναι το κύριο αστικό κέντρο του δήμου, με πληθυσμό 5.000 μόνιμους κατοίκους. Η πόλη διαθέτει όλες τις σύγχρονες, δημόσιες και δημοτικές εγκαταστάσεις (σχολεία, δημοτικά κτίρια διοίκησης, κολυμβητήριο με πισίνα ολυμπιακών διαστάσεων, κλειστό αθλητικό κέντρο, εκθεσιακό κέντρο κ.λπ.), με τους κατοίκους της να απασχολούνται σε μια ευρεία γκάμα επαγγελματικών δραστηριοτήτων: γεωργία, κτηνοτροφία, εμπόριο, τουρισμός, βιομηχανία (ελαιοτριβεία, οινοποιεία, ξυλουργεία και άλλα). Με μέσο υψόμετρο 360 μέτρα, η πόλη έχει σημαντικές ανάγκες τόσο σε θέρμανση όσο και σε ψύξη. Υπάρχουν άφθονοι πόροι στερεάς βιομάζας, που προέρχονται κυρίως από το κλάδεμα της ελιάς.

Το έργο προβλέπει τη δημιουργία ενός εργοστασίου βιομάζας που θα χρησιμοποιεί πρωτίστως τα κλαδέματα των ελιών, που υπολογίζονται σε 20.000 τόνους ανά έτος. Τα κλαδέματα αυτά, θα τροφοδοτούν ένα λέβητα βιομάζας, ο οποίος θα μπορεί να παράγει έως και 1,6 MWth θερμικής ενέργειας. Το δίκτυο τηλεθέρμανσης που θα εγκατασταθεί, θα προσφέρει θέρμανση σε οικίες, δημοτικά κτίρια και εμπορικές επιχειρήσεις, με κόστος σημαντικά μειωμένο, σε σχέση με την τρέχουσα πρακτική που χρησιμοποιεί πετρέλαιο. Αξίζει να σημειωθεί ότι το δημοτικό κολυμβητήριο θα θερμανθεί από τη νέα προτεινόμενη μονάδα, εξαλείφοντας το τρέχον κόστος των 250.000 ευρώ για την ετήσια θέρμανσή του με πετρέλαιο.

Προβλέπεται επίσης η εγκατάσταση, κοντά στην πόλη, ενός μικρού αριθμού έως 2 ανεμογεννητριών, ονομαστικής ισχύος 60 kW η καθεμία. Η προτεινόμενη δράση μπορεί να ενισχυθεί περαιτέρω με την αποκεντρωμένη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από Φ/Β. Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τα φωτοβολταϊκά, σε συνδυασμό με την εγκατάσταση αποκεντρωμένων συστημάτων αποθήκευσης (μπαταριών), θα οδηγήσει σε μειώσεις της τάξης του 70% στους λογαριασμούς ρεύματος των συμμετεχόντων στο έργο.

Πλοήγηση άρθρων

elΕλληνικά